غول نفتی جهان، شرکتی که از ایران متولد شد
در روز 11 اکتبر 1849 ویلیام ناکس دارسی در نیوتون آبوت انگلستان متولد شد. پدر او وکیل موفقی بود و پسرش را به مدرسه وستمینستر فرستاد. این خانواده در سال 1866 به استرالیا مهاجرت کرده و در شهر کوئینزلند ساکن شدند. ویلیام در رشته حقوق درس خود را ادامه داد تا شغل پدرش را پی‌گیرد و در ابتدا کار خود را از مسائل حقوقی مربوط به مالکیت و زمینداری آغاز کرد. وقتی خانواده مورگان معدن سنگ آهن خود را در راکمپتون باز کردند، او به همراه والتر راسل‌هال در یک اتحادیه با آنها شریک شدند. این معدن ذخایر بسیار ارزشمندی داشت و در اکتبر 1886 هنگامی که ویلیام، مدیر و سهامدار اصلی آن بود، شروع به استخراج طلا کرد. او همچنین سود بسیار زیادی از مسابقات اسب سواری به دست آورد و در سال 1889 با سرمایه هنگفتی که به دست آورده بود به انگلستان بازگشت. در آنجا او عمارت تالار استن مور را خریداری کرده و تجارت خود را آغاز کرد.
در سال 1900 او مجوز اکتشاف و استخراج نفت در ایران را از مظفرالدین شاه دریافت کرده و شروع به سرمایه‌گذاری در ایران کرد. پس از اینکه ویلیام امتیاز ?? ساله نفت ایران را گرفت، حق خود را به شرکت نفت برمه فروخت. این شرکت، شرکت جدیدی به نام Anglo-Persian Oil Company را به عنوان یکی از شاخه‌های خود تاسیس کرد. قبل از جنگ جهانی اول، وزارت دریاداری بریتانیا به هدایت وینستون چرچیل بیشتر سهام این شرکت را در اختیار گرفت و در جریان هر دو جنگ جهانی نفت ارزان ایران کشتی‌های جنگی بریتانیا را تامین می‌کرد.شرکت نفت ایران و انگلیس تا سال ???? که نفت در ایران ملی شد، همه امور مربوط به نفت ایران را ابتدا بر اساس قرارداد دارسی و بعد بر اساس قرارداد ???? در دست داشت و ?? درصد از سود سالانه خود را به دولت ایران می‌پرداخت.
در سال 1987 این شرکت مذاکراتی را برای خریداری شرکت‌های بریتویل و استاندارد اویل اوهایو آغاز کرد. با ادغام شرکت استاندارد اویل با گلف اویل، شرکت جدید سرمایه‌گذاری‌هایی را آغاز کرد و تعدادی از جایگاه‌های نفتی و یک تصفیه خانه خود در شرق آمریکا را به شرکت نفت ایران و انگلیس فروخت. نام شرکت نفت ایران و انگلیس پس از ملی شدن صنعت نفت در ایران به شرکت نفت بریتانیا(British Petroleum) تغییر یافت. در دسامبر سال ???? با خرید شرکت آمریکایی آموکو، «بی‌پی آموکو» نام گرفت. دو سال بعد نام آموکو حذف شد و شرکت BP نامیده شد.
نام BP دیگر کوتاه شده نام دیگری نبود و این شرکت شعار خود «فراسوی نفت» (Beyond Petroleum) را طوری انتخاب کرد تا شعار آن با نام شرکت یکی باشد. BP در سال 2000 شرکت‌های آرکو و نفت برمه را خریداری کرد و نام اکثر جایگاه‌های نفتی آموکو در آمریکا به BP تغییر یافت. از آنجا که شرکت آموکو برای 16 سال متوالی به عنوان بهترین نام تجاری نفتی از دید مشتریان شناخته شده بود و به همراه رقبای خود؛ یعنی شورون و شل، دارای بیشترین میزان وفاداری مشتریان بودند، BP به راحتی توانست این جایگاه‌ها را در برخی ایالت‌ها به فروش برساند تا تمرکز خود را بیشتر کند. در سال 2005 نیز با فروش تمامی دارایی‌های خود در کلرادو، این بازار را رها کرد.
در سال 2006شرکت BP با در اختیار داشتن 50 درصد شرکت TNK-BP شروع به عملیات اکتشاف نفت در روسیه کرد تا ذخایر آینده خود را تامین کند. 50 درصد دیگر این شرکت متعلق به 3 میلیاردر روسی بود. یک سال بعد BP تمامی مراکز سرویس‌دهی خود را به نمایندگان و عاملان فروش واگذار کرد. اکنون BP یک شرکت انرژی جهانی است که مقر آن در لندن انگلستان است. این شرکت یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های تولید انرژی در جهان بوده و بزرگ‌ترین شرکت انگلیسی می‌باشد. این شرکت از جمله بزرگ‌ترین شرکت‌های بخش انرژی‌های خصوصی در جهان و یکی از شش شرکت بزرگ انرژی محور یکپارچه در بخش اکتشاف نفت، گاز طبیعی، نفت خام و محصولات نفتی می‌باشد. BP با بیش از 80 هزار کارمند در سراسر دنیا، در سال گذشته میلادی درآمدی بالغ بر 246 میلیارد دلار را از آن خود کرد که سود خالص آن از 16 میلیارد دلار تجاوز می‌کند.ولی در سال اخیر پس از انفجار سکوی نفتی دیپ واتر هورایزون که تحت مسوولیت BP قرار داشت، بر اثر نشت نفت از این چاه دریایی، یک لکه نفتی در خلیج مکزیک به‌وجود آمد. این نشت در تاریخ ?? آوریل ???? ایجاد شد و خسارات سنگینی را به BP وارد کرد. ارزش سهام این شرکت، پس از ? روز کاری بعد از آغاز نشت نزدیک به ?? درصد سقوط کرد که این به تنهایی ارزش بازاری شرکت را تا ?? میلیون دلار پایین آورد.
همچنین پرداخت خسارات میلیونی حادثه باعث زیان بیشتر این شرکت شد. ایجاد یک مانع شناور، جمع‌آوری و تصفیه مخلوط آب و نفت و استفاده از مواد پاک‌کننده برای نابود کردن نفت نشتی از اقداماتی هستند که تاکنون برای پاکسازی لکه انجام گرفته است. بریتیش پترولیوم اعلام کرده‌است: روزانه ????? بشکه نفت از سطح دریا جمع‌آوری می‌کند و این عملیات کماکان ادامه دارد.
روزنامه دنیای اقتصاد 89/5/10
